Bức thư bằng tiếng Anh mà tôi sắp giới thiệu dưới đây, và bản dịch của nó, có lẽ đã được rất nhiều người biết đến. Vì nó đã từng được dịch và đăng lên báo Tuổi Trẻ (hình như thế), đồng thời nếu tôi nhớ không lầm thì cũng đã được dùng để ra đề thi môn Văn của một trong hai kỳ thi quan trọng nhất của tuổi học sinh là kỳ thi tốt nghiệp THPT hoặc kỳ thi tuyển sinh ĐH, không nhớ rõ là năm nào. Rồi sau đó lại có một vụ scandal về nguồn gốc của bức thư, đại khái là tác giả của bức thư này không phải là Tổng thống Abraham Lincoln như được ký ở cuối thư vv.
Nhưng dù bức thư và bản dịch của nó đã tồn tại và đã được mọi người biết đến, thì điều đó không có nghĩa là nó không đáng để đọc lại hoặc dịch lại. Mà ngược lại, bản gốc càng hay thì càng có nhiều người muốn dịch để thể hiện nó một cách tốt nhất - tất nhiên là theo quan điểm của mỗi dịch giả. Chính vì lẽ đó mà bức thư này cũng đã được anh Nguyễn Đại Hoàng, người bạn của chúng ta dịch lại và gửi cho tôi cách đây vài hôm để giới thiệu với bạn đọc của blog Anh Vũ này.
Nhưng trước khi các bạn đọc bản dịch ấy, xin có thêm vài lời về phương pháp học ngoại ngữ thông qua việc dịch. Có lẽ bây giờ cách học này đã bị xem là hết sức lạc hậu và không còn mấy ai sử dụng nữa; mọi người đổ xô vào việc học Anh văn "giao tiếp" (dù sự giao tiếp ấy đa phần chỉ dừng lại ở việc lập đi lập lại những đoạn hội thoại trong các cuốn sách dạy ngoại ngữ, rất ít giống với giao tiếp thực ở ngoài đời). Rồi học xong thì đổ xô đi thi mấy cái gọi là chứng chỉ năng lực ngoại ngữ nhưng chủ yếu chỉ kiểm tra được khả năng hiểu và khoanh đúng các lựa chọn a, b, c, d, một "năng lực" hoàn toàn không có chút nào giống với năng lưc ngoại ngữ thực sự cả. Well, time changes, I know; nhưng ở thế hệ của tôi thì hầu như người nào giỏi ngoại ngữ cũng đã đều trải qua việc học bằng cách dịch, and it really works!
Xin khẳng định: học bằng cách dịch cũng là cách mà tôi đã khuyến khích con trai, con gái tôi áp dụng, và chúng đều khá ngoại ngữ cả! (Riêng về điều này, tôi có thể viết nhiều bài dài trên blog, và sẽ làm khi có điều kiện để chia sẻ kinh nghiệm với các bạn). Tôi tin là anh NĐH của chúng ta cũng là một người học và trở thành giỏi ngoại ngữ (Anh ngữ) cũng là vì áp dụng cái phương pháp hơi cổ lỗ sĩ nhưng rất hiệu quả và hoàn toàn không tốn kém ấy, vì chỉ cần một vài cuốn tự điển tốt là xong.
Rồi, dẫn dắt như thế xong rồi; xin các bạn đọc bản dịch của anh NĐH cùng bản gốc tiếng Anh và trao đổi trong phần comment nhé. Như thế cũng là để góp phần vào việc đạt mục tiêu của đề án ngoại ngữ quốc gia (đề án 2020) đấy các bạn ạ, năm nay đã là 2013 rồi còn gì, chỉ còn 7 năm nữa thôi thì theo đề án ấy tiếng Anh sẽ trở thành thế mạnh của VN để mà cạnh tranh với các nước khác trong khu vực ASEAN đấy các bạn ạ (ối trời ơi!).
À quên nữa, tựa của entry này là tựa bài dịch, nhưng tôi có mạn phép anh NĐH đổi lại một tí ti nghe cho thuận tai (của tôi) hơn. Chưa xin phép, nhưng thôi thì đăng trên "báo" của tôi nên tôi giữ quyền biên tập chút chút vậy mà, anh NĐH thông cảm nhé!
---------
THƯ CHA GỞI THẦY CỦA CON
Qúy vị đang cầm trên tay một lá thư nổi tiếng được cho là của tổng thống Abraham Lincoln gởi cho thầy giáo của con trai. Và cho dù cuộc tranh luận về xuất xứ của lá thư vẫn chưa kết thúc, nhưng đây thực sự là một bài văn mang nhiều ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Xin giới thiệu cùng quý vị bản chuyển ngữ của Nguyễn Đại Hoàng / có kèm bản Tiếng Anh bên dưới.
-----
Thưa thầy,
Đời không chỉ có công bằng và trung thực.
Tôi nghĩ con tôi sẽ được dạy như thế.
Nhưng nếu vậy nhà trường cũng hãy dạy cho cháu biết đời không chỉ có bọn vô lại, mà còn có bậc anh hùng ! Không chỉ có hạng chính khách vô tâm mà còn có những nhà lãnh đạo tận tụy ! Không chỉ có kẻ thù, mà còn có bạn hữu nữa !
Biết là lâu, nhưng xin hãy dạy cho cháu biết đồng tiền lao động là có giá trị nhất.
Xin hãy dạy cho cháu biết đón nhận thất bại cũng như chiến thắng.
Xin hãy dạy cho cháu biết tránh xa tính khí đố kỵ hẹp hòi..
Xin hãy dạy cho cháu biết bí quyết để có một niềm vui trọn vẹn.
Xin hãy dạy cho cháu biết kẻ chuyên dùng vũ lực thực ra là kẻ dễ đối phó nhất.
Xin hãy dạy cho cháu biết điều kỳ diệu từ những trang sách, nhưng cũng hãy dành những thời khắc yên lặng để cháu suy tư về sự huyền bí muôn đời, đàn chim trong trời xanh, bầy ong dưới ánh nắng, và những cánh hoa trên đồi xanh.
Xin hãy dạy cho cháu biết, thi rớt còn tốt hơn nhiều so với gian lận.
Xin hãy dạy cho cháu biết tin vào ý tưởng của mình, dù người cho là sai lầm.
Xin hãy dạy cho cháu biết mềm mỏng với người ôn hòa, cứng rắn với kẻ thô lỗ.
Xin hãy dạy cho cháu biết kiên định để không xu hướng theo đám đông.
Xin hãy dạy cho cháu biết lắng nghe, biết chắt lọc sự thật, để học được điều tốt.
Xin hãy dạy cho cháu biết cười ngay cả lúc ưu phiền.
Xin hãy dạy cho cháu biết khóc chẳng phải là việc đáng xấu hổ !
Xin hãy dạy cho cháu biết cười kẻ yếm thế, và cảnh giác trước lời ngon ngọt.
Xin hãy dạy cho cháu biết sức lao động và trí tuệ có thể bán cho ai trả giá cao nhất, nhưng không bao giờ được đặt giá cho trái tim và tâm hồn mình.
Xin hãy dạy cho cháu biết điềm nhiên trước sự la ó để chiến đấu cho lẽ phải.
Xin hãy dịu dàng nhưng không dễ dãi với cháu, bởi chỉ có lửa mới tôi được thép.
Xin hãy giúp cho cháu đủ dũng cảm lúc khẩn cấp, đủ kiên nhẫn lúc hiểm nguy.
Xin hãy giúp cho cháu luôn tin vào bản thân mình, trước khi tin vào nhân loại.
Thưa thầy, tôi biết đây là một yêu cầu lớn, nhưng tôi tin thầy có thể làm được.
Và nếu thế thì thật diễm phúc cho đứa con trai nhỏ của tôi !
NGUYỄN ĐẠI HOÀNG chuyển ngữ
3/2013
***************************************************************
Nguyên tác Tiếng Anh
Abraham Lincoln’s letter to his son’s Head Master
Respected Teacher,
My son will have to learn I know that all men are not just, all men are not true. But teach him also that for every scoundrel there is a hero; that for every selfish politician, there is a dedicated leader. Teach him that for every enemy there is a friend.
It will take time, I know; but teach him, if you can, that a dollar earned is far more valuable than five found.
Teach him to learn to lose and also to enjoy winning. Steer him away from envy, if you can. Teach him the secret of quite laughter. Let him learn early that the bullies are the easiest to tick.
Teach him, if you can, the wonder of books.. but also give him quiet time to ponder over the eternal mystery of birds in the sky, bees in the sun, and flowers on a green hill –side.
In school teach him it is far more honourable to fail than to cheat.
Teach him to have faith in his own ideas, even if every one tells him they are wrong.
Teach him to be gentle with gentle people and tough with the tough.
Try to give my son the strength not to follow the crowd when every one is getting on the bandwagon.
Teach him to listen to all men but teach him also to filter all he hears on a screen of truth and take only the good that comes through.
Teach him, if you can, how to laugh when he is sad.
Teach him there is no shame in tears. Teach him to scoff at cynics and to beware of too much sweetness.
Teach him to sell his brawn and brain to the highest bidders; but never to put a price tag on his heart and soul.
Teach him to close his ears to a howling mob… and to stand and fight if he thinks he’s right.
Treat him gently; but do not cuddle him because only the test of fire makes fine steel.
Let him have the courage to be impatient, let him have the patience to be brave. Teach him always to have sublime faith in himself because then he will always have sublime faith in mankind.
This is a big order; but see what you can do. He is such a fine little fellow, my son.
Abraham Lincoln
-----------
PS1: Mấy lời dẫn của tôi ở trên đã được anh NĐH phản hồi lại, trong đó điều tôi ghi nhận là sự không đồng ý với tôi về việc xem dịch là một phương pháp học tiếng Anh. Nhận thấy đây là một đề tài thú vị nên tôi post lên cho mọi người đọc, và xin khất lại câu trả lời của tôi sau vài ngày nữa nhé. Hì hì, cho mọi người chờ đợi hồi hộp chút mà! ;-)
Xin cám ơn cô PA đã đăng bản chuyển ngữ này lên và có đôi lời chia sẻ về quan niệm học Tiếng Anh. Để thủ đắc một ngoại ngữ không hề là một chuyện đơn giản, và dịch không phải là một phương pháp độc lập cho việc học Tiếng Anh. Nói đúng hơn dịch không phải và không bao giờ nên coi là một phương pháp. Tuy nhiên cần chú ý rằng dịch không chỉ thể hiện sự am hiều Tiếng Anh mà quan trọng hơn nó thể hiện được sự am hiểu tiếng mẹ đẻ của người học Tiếng Anh. Vậy dịch có thể coi như là một trong những kết quả quan trọng của việc học Tiếng Anh. Chúng ta học Tiếng Anh chính là để sử dụng được nó – và sử dụng Tiếng Anh đương nhiên không chỉ là Nghe – Nói – Đọc – Viết mà còn là Dịch nữa !
Tôi thấy nhiều tài liệu dạy Tiếng Anh hoặc bàn về Tiếng Anh khá nổi tiếng nhưng dường như họ không quan tâm lắm đến mảng dịch thì phải.Vâng đúng là khá nổi tiếng như tờ S. ở TPHCM trong số ra đầu năm 2013, và một vài số trước đó chẳng hạn.Tôi không cần đi sâu vào nội dung những bài viết bài dịch của tờ này, mà chỉ cần nhìn qua một số tựa đề từ Tiếng Anh chuyển qua Tiếng Việt là đã thấy có vấn đề rồi !
Thí dụ :China Pedicted to Overtake US as Economic Power by 2013Người ta dự đoán Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ để trở thành một cường quốc kinh tế trước năm 2030.
Đề nghị : Trung Quốc được dự báo là …..
When Animals Make People Sick : Khi động vật làm con người mắc bệnhĐề nghị : Khi động vật gây bệnh cho người
Can you “ think and grow rich ”? A famous books says, “ yes ” :Bạn có thể “ suy nghĩ và trở nên giàu có không”? Một cuốn sách nổi tiếng nói : “ có thể ”Tại sao lại một cuốn sách lại có s ? A famous books ! Chữ “ nói ” không sai nhưng khá thô !
Iran willing to resume nuclear talks as sanctions bite hard : Iran muốn tái tục các cuộc đàm phán về hạt nhân vì các biện pháp trừng phạt tác động mạnh.Chữ tái tục rất ít dùng.
Debating the best way to learn a language :Tranh luận về cách học một ngoại ngữ tốt nhất.
Nên dịch là : Thảo luận về cách tốt nhất để học một ngôn ngữ
Tons of methane gas could be trapped under Antarctica :Hàng tấn khí mê tan có thể đã bị chôn vùi ở dưới Nam cực.Trữ lượng của khí mê tan dưới lớp băng của Nam Cực khoảng 4 tỉ tấn.
Một con số cực lớn như vậy mà dịch là hàng tấn mê tan nghe không ổn.
Thật ra cụm từ Tons of sth có nghĩa là rất nhiều, là vô số ….
President Obama Wins Second Term :Tổng thống Obama thắng nhiệm kỳ thứ hai.Nên dịch chữ "win" thành "đắc cử" thì ổn hơn !
Doing Business in Canada :Làm kinh doanh ở Canada.Thêm chữ "làm" ở đây là dư !
Will Physicists have to Rewrite the Special Theory of Relativity ?Liệu các nhà vật lý có sẽ phải viết lại thuyết tương đối đặc biệt không ?Miễn bình luận !
Vài lời cùng các bạn. Chúc các bạn một ngày vui.
PS2: Bài mới đăng lên thì ngay lập tức tôi nhận được comment của anh Tú Đoàn, đáng chú ý là có một câu hỏi về ngữ pháp khá thú vị. Xin chép lại cả câu hỏi và câu trả lời ở đây và mong các bạn tiếp tục trao đổi.
Hỏi: Tôi có thắc mắc về câu đầu tiên : “… all men are not just….” Theo tôi phải là “not all men are just” hoặc “ men are not all just”. (Tú Đoàn)
Trả lời: Mặc dù thắc mắc của anh là đúng logic nhưng ngôn ngữ lại là thói quen, là quy ước nên rất nhiều khi không logic mới đúng [quy ước ngôn ngữ]! Cấu trúc "all ... is/are not ..." thay vì "not all ... is/are ..." là một cấu trúc vô cùng phổ biến.
Ví dụ kinh điển là câu "All that glitters is not gold" hoặc "All is not gold that glitters". Theo logic của anh thì phải viết là "Not all that glitters is gold", nhưng nếu anh tra trên google thì sẽ thấy câu viết theo cấu trúc hợp lý của anh chỉ xuất hiện khoảng 1 triệu lần, còn câu viết theo kiểu vô lý thì lại xuất hiện đến khoảng 7 triệu rưởi lần lận!
Cái vô lý đó trong ngôn ngữ nhiều lắm, nó cũng giống như trong tiếng Việt mình nói "đi khám bác sĩ" chứ không phải "đi cho bác sĩ khám" vậy đó anh Tú Đoàn ơi! (Anh Vũ)
Nhưng dù bức thư và bản dịch của nó đã tồn tại và đã được mọi người biết đến, thì điều đó không có nghĩa là nó không đáng để đọc lại hoặc dịch lại. Mà ngược lại, bản gốc càng hay thì càng có nhiều người muốn dịch để thể hiện nó một cách tốt nhất - tất nhiên là theo quan điểm của mỗi dịch giả. Chính vì lẽ đó mà bức thư này cũng đã được anh Nguyễn Đại Hoàng, người bạn của chúng ta dịch lại và gửi cho tôi cách đây vài hôm để giới thiệu với bạn đọc của blog Anh Vũ này.
Nhưng trước khi các bạn đọc bản dịch ấy, xin có thêm vài lời về phương pháp học ngoại ngữ thông qua việc dịch. Có lẽ bây giờ cách học này đã bị xem là hết sức lạc hậu và không còn mấy ai sử dụng nữa; mọi người đổ xô vào việc học Anh văn "giao tiếp" (dù sự giao tiếp ấy đa phần chỉ dừng lại ở việc lập đi lập lại những đoạn hội thoại trong các cuốn sách dạy ngoại ngữ, rất ít giống với giao tiếp thực ở ngoài đời). Rồi học xong thì đổ xô đi thi mấy cái gọi là chứng chỉ năng lực ngoại ngữ nhưng chủ yếu chỉ kiểm tra được khả năng hiểu và khoanh đúng các lựa chọn a, b, c, d, một "năng lực" hoàn toàn không có chút nào giống với năng lưc ngoại ngữ thực sự cả. Well, time changes, I know; nhưng ở thế hệ của tôi thì hầu như người nào giỏi ngoại ngữ cũng đã đều trải qua việc học bằng cách dịch, and it really works!
Xin khẳng định: học bằng cách dịch cũng là cách mà tôi đã khuyến khích con trai, con gái tôi áp dụng, và chúng đều khá ngoại ngữ cả! (Riêng về điều này, tôi có thể viết nhiều bài dài trên blog, và sẽ làm khi có điều kiện để chia sẻ kinh nghiệm với các bạn). Tôi tin là anh NĐH của chúng ta cũng là một người học và trở thành giỏi ngoại ngữ (Anh ngữ) cũng là vì áp dụng cái phương pháp hơi cổ lỗ sĩ nhưng rất hiệu quả và hoàn toàn không tốn kém ấy, vì chỉ cần một vài cuốn tự điển tốt là xong.
Rồi, dẫn dắt như thế xong rồi; xin các bạn đọc bản dịch của anh NĐH cùng bản gốc tiếng Anh và trao đổi trong phần comment nhé. Như thế cũng là để góp phần vào việc đạt mục tiêu của đề án ngoại ngữ quốc gia (đề án 2020) đấy các bạn ạ, năm nay đã là 2013 rồi còn gì, chỉ còn 7 năm nữa thôi thì theo đề án ấy tiếng Anh sẽ trở thành thế mạnh của VN để mà cạnh tranh với các nước khác trong khu vực ASEAN đấy các bạn ạ (ối trời ơi!).
À quên nữa, tựa của entry này là tựa bài dịch, nhưng tôi có mạn phép anh NĐH đổi lại một tí ti nghe cho thuận tai (của tôi) hơn. Chưa xin phép, nhưng thôi thì đăng trên "báo" của tôi nên tôi giữ quyền biên tập chút chút vậy mà, anh NĐH thông cảm nhé!
---------
THƯ CHA GỞI THẦY CỦA CON
Qúy vị đang cầm trên tay một lá thư nổi tiếng được cho là của tổng thống Abraham Lincoln gởi cho thầy giáo của con trai. Và cho dù cuộc tranh luận về xuất xứ của lá thư vẫn chưa kết thúc, nhưng đây thực sự là một bài văn mang nhiều ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Xin giới thiệu cùng quý vị bản chuyển ngữ của Nguyễn Đại Hoàng / có kèm bản Tiếng Anh bên dưới.
-----
Thưa thầy,
Đời không chỉ có công bằng và trung thực.
Tôi nghĩ con tôi sẽ được dạy như thế.
Nhưng nếu vậy nhà trường cũng hãy dạy cho cháu biết đời không chỉ có bọn vô lại, mà còn có bậc anh hùng ! Không chỉ có hạng chính khách vô tâm mà còn có những nhà lãnh đạo tận tụy ! Không chỉ có kẻ thù, mà còn có bạn hữu nữa !
Biết là lâu, nhưng xin hãy dạy cho cháu biết đồng tiền lao động là có giá trị nhất.
Xin hãy dạy cho cháu biết đón nhận thất bại cũng như chiến thắng.
Xin hãy dạy cho cháu biết tránh xa tính khí đố kỵ hẹp hòi..
Xin hãy dạy cho cháu biết bí quyết để có một niềm vui trọn vẹn.
Xin hãy dạy cho cháu biết kẻ chuyên dùng vũ lực thực ra là kẻ dễ đối phó nhất.
Xin hãy dạy cho cháu biết điều kỳ diệu từ những trang sách, nhưng cũng hãy dành những thời khắc yên lặng để cháu suy tư về sự huyền bí muôn đời, đàn chim trong trời xanh, bầy ong dưới ánh nắng, và những cánh hoa trên đồi xanh.
Xin hãy dạy cho cháu biết, thi rớt còn tốt hơn nhiều so với gian lận.
Xin hãy dạy cho cháu biết tin vào ý tưởng của mình, dù người cho là sai lầm.
Xin hãy dạy cho cháu biết mềm mỏng với người ôn hòa, cứng rắn với kẻ thô lỗ.
Xin hãy dạy cho cháu biết kiên định để không xu hướng theo đám đông.
Xin hãy dạy cho cháu biết lắng nghe, biết chắt lọc sự thật, để học được điều tốt.
Xin hãy dạy cho cháu biết cười ngay cả lúc ưu phiền.
Xin hãy dạy cho cháu biết khóc chẳng phải là việc đáng xấu hổ !
Xin hãy dạy cho cháu biết cười kẻ yếm thế, và cảnh giác trước lời ngon ngọt.
Xin hãy dạy cho cháu biết sức lao động và trí tuệ có thể bán cho ai trả giá cao nhất, nhưng không bao giờ được đặt giá cho trái tim và tâm hồn mình.
Xin hãy dạy cho cháu biết điềm nhiên trước sự la ó để chiến đấu cho lẽ phải.
Xin hãy dịu dàng nhưng không dễ dãi với cháu, bởi chỉ có lửa mới tôi được thép.
Xin hãy giúp cho cháu đủ dũng cảm lúc khẩn cấp, đủ kiên nhẫn lúc hiểm nguy.
Xin hãy giúp cho cháu luôn tin vào bản thân mình, trước khi tin vào nhân loại.
Thưa thầy, tôi biết đây là một yêu cầu lớn, nhưng tôi tin thầy có thể làm được.
Và nếu thế thì thật diễm phúc cho đứa con trai nhỏ của tôi !
NGUYỄN ĐẠI HOÀNG chuyển ngữ
3/2013
***************************************************************
Nguyên tác Tiếng Anh
Abraham Lincoln’s letter to his son’s Head Master
Respected Teacher,
My son will have to learn I know that all men are not just, all men are not true. But teach him also that for every scoundrel there is a hero; that for every selfish politician, there is a dedicated leader. Teach him that for every enemy there is a friend.
It will take time, I know; but teach him, if you can, that a dollar earned is far more valuable than five found.
Teach him to learn to lose and also to enjoy winning. Steer him away from envy, if you can. Teach him the secret of quite laughter. Let him learn early that the bullies are the easiest to tick.
Teach him, if you can, the wonder of books.. but also give him quiet time to ponder over the eternal mystery of birds in the sky, bees in the sun, and flowers on a green hill –side.
In school teach him it is far more honourable to fail than to cheat.
Teach him to have faith in his own ideas, even if every one tells him they are wrong.
Teach him to be gentle with gentle people and tough with the tough.
Try to give my son the strength not to follow the crowd when every one is getting on the bandwagon.
Teach him to listen to all men but teach him also to filter all he hears on a screen of truth and take only the good that comes through.
Teach him, if you can, how to laugh when he is sad.
Teach him there is no shame in tears. Teach him to scoff at cynics and to beware of too much sweetness.
Teach him to sell his brawn and brain to the highest bidders; but never to put a price tag on his heart and soul.
Teach him to close his ears to a howling mob… and to stand and fight if he thinks he’s right.
Treat him gently; but do not cuddle him because only the test of fire makes fine steel.
Let him have the courage to be impatient, let him have the patience to be brave. Teach him always to have sublime faith in himself because then he will always have sublime faith in mankind.
This is a big order; but see what you can do. He is such a fine little fellow, my son.
Abraham Lincoln
-----------
PS1: Mấy lời dẫn của tôi ở trên đã được anh NĐH phản hồi lại, trong đó điều tôi ghi nhận là sự không đồng ý với tôi về việc xem dịch là một phương pháp học tiếng Anh. Nhận thấy đây là một đề tài thú vị nên tôi post lên cho mọi người đọc, và xin khất lại câu trả lời của tôi sau vài ngày nữa nhé. Hì hì, cho mọi người chờ đợi hồi hộp chút mà! ;-)
Xin cám ơn cô PA đã đăng bản chuyển ngữ này lên và có đôi lời chia sẻ về quan niệm học Tiếng Anh. Để thủ đắc một ngoại ngữ không hề là một chuyện đơn giản, và dịch không phải là một phương pháp độc lập cho việc học Tiếng Anh. Nói đúng hơn dịch không phải và không bao giờ nên coi là một phương pháp. Tuy nhiên cần chú ý rằng dịch không chỉ thể hiện sự am hiều Tiếng Anh mà quan trọng hơn nó thể hiện được sự am hiểu tiếng mẹ đẻ của người học Tiếng Anh. Vậy dịch có thể coi như là một trong những kết quả quan trọng của việc học Tiếng Anh. Chúng ta học Tiếng Anh chính là để sử dụng được nó – và sử dụng Tiếng Anh đương nhiên không chỉ là Nghe – Nói – Đọc – Viết mà còn là Dịch nữa !
Tôi thấy nhiều tài liệu dạy Tiếng Anh hoặc bàn về Tiếng Anh khá nổi tiếng nhưng dường như họ không quan tâm lắm đến mảng dịch thì phải.Vâng đúng là khá nổi tiếng như tờ S. ở TPHCM trong số ra đầu năm 2013, và một vài số trước đó chẳng hạn.Tôi không cần đi sâu vào nội dung những bài viết bài dịch của tờ này, mà chỉ cần nhìn qua một số tựa đề từ Tiếng Anh chuyển qua Tiếng Việt là đã thấy có vấn đề rồi !
Thí dụ :China Pedicted to Overtake US as Economic Power by 2013Người ta dự đoán Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ để trở thành một cường quốc kinh tế trước năm 2030.
Đề nghị : Trung Quốc được dự báo là …..
When Animals Make People Sick : Khi động vật làm con người mắc bệnhĐề nghị : Khi động vật gây bệnh cho người
Can you “ think and grow rich ”? A famous books says, “ yes ” :Bạn có thể “ suy nghĩ và trở nên giàu có không”? Một cuốn sách nổi tiếng nói : “ có thể ”Tại sao lại một cuốn sách lại có s ? A famous books ! Chữ “ nói ” không sai nhưng khá thô !
Iran willing to resume nuclear talks as sanctions bite hard : Iran muốn tái tục các cuộc đàm phán về hạt nhân vì các biện pháp trừng phạt tác động mạnh.Chữ tái tục rất ít dùng.
Debating the best way to learn a language :Tranh luận về cách học một ngoại ngữ tốt nhất.
Nên dịch là : Thảo luận về cách tốt nhất để học một ngôn ngữ
Tons of methane gas could be trapped under Antarctica :Hàng tấn khí mê tan có thể đã bị chôn vùi ở dưới Nam cực.Trữ lượng của khí mê tan dưới lớp băng của Nam Cực khoảng 4 tỉ tấn.
Một con số cực lớn như vậy mà dịch là hàng tấn mê tan nghe không ổn.
Thật ra cụm từ Tons of sth có nghĩa là rất nhiều, là vô số ….
President Obama Wins Second Term :Tổng thống Obama thắng nhiệm kỳ thứ hai.Nên dịch chữ "win" thành "đắc cử" thì ổn hơn !
Doing Business in Canada :Làm kinh doanh ở Canada.Thêm chữ "làm" ở đây là dư !
Will Physicists have to Rewrite the Special Theory of Relativity ?Liệu các nhà vật lý có sẽ phải viết lại thuyết tương đối đặc biệt không ?Miễn bình luận !
Vài lời cùng các bạn. Chúc các bạn một ngày vui.
PS2: Bài mới đăng lên thì ngay lập tức tôi nhận được comment của anh Tú Đoàn, đáng chú ý là có một câu hỏi về ngữ pháp khá thú vị. Xin chép lại cả câu hỏi và câu trả lời ở đây và mong các bạn tiếp tục trao đổi.
Hỏi: Tôi có thắc mắc về câu đầu tiên : “… all men are not just….” Theo tôi phải là “not all men are just” hoặc “ men are not all just”. (Tú Đoàn)
Trả lời: Mặc dù thắc mắc của anh là đúng logic nhưng ngôn ngữ lại là thói quen, là quy ước nên rất nhiều khi không logic mới đúng [quy ước ngôn ngữ]! Cấu trúc "all ... is/are not ..." thay vì "not all ... is/are ..." là một cấu trúc vô cùng phổ biến.
Ví dụ kinh điển là câu "All that glitters is not gold" hoặc "All is not gold that glitters". Theo logic của anh thì phải viết là "Not all that glitters is gold", nhưng nếu anh tra trên google thì sẽ thấy câu viết theo cấu trúc hợp lý của anh chỉ xuất hiện khoảng 1 triệu lần, còn câu viết theo kiểu vô lý thì lại xuất hiện đến khoảng 7 triệu rưởi lần lận!
Cái vô lý đó trong ngôn ngữ nhiều lắm, nó cũng giống như trong tiếng Việt mình nói "đi khám bác sĩ" chứ không phải "đi cho bác sĩ khám" vậy đó anh Tú Đoàn ơi! (Anh Vũ)
Đăng nhận xét